Choroba Alzheimera – objawy i przyczyny dolegliwości

Nasi Pacjenci często pytają, jakie są pierwsze objawy Alzheimera? Poniżej odpowiadamy na to i kolejne pytania, w tym o rozpoznanie choroby Alzheimera, jej etapy i przebieg, a także na to, czy można przeciwdziałać chorobie Alzheimera.

Choroba Alzheimera – objawy

W 1907 r. lekarz Alois Alzheimer opublikował opis przypadku nietypowej choroby, atakującej korę mózgu. 51-letnia kobieta, mieszkająca w przytułku we Frankfurcie nad Menem, wykazywała objawy znane aż nazbyt dobrze milionom rodzin dotkniętych schorzeniem, określanym odtąd jako choroba Alzheimera.

Alzheimer jest najczęściej występującą chorobą otępienną. Otępienie to zespół spowodowany chorobą mózgu, zwykle o charakterze przewlekłym lub postępującym, w którym zaburzone są wyższe funkcje korowe: pamięć, myślenie, orientacja, rozumienie, liczenie, zdolność uczenia się, język i ocena.

Objawy Alzheimera są liczne i narastają w czasie trwania choroby. Najbardziej typowe to:

Objawy nasilają się w miarę postępu choroby, przy czym osoba chora jest z reguły nieświadoma utraty konkretnych zdolności umysłowych.

Po czym jeszcze rozpoznać, że to choroba Alzheimera?

Objawy charakterystyczne typu „zespół zachodzącego słońca” u Pacjentów z tą chorobą to odwrócenie rytmu snu i czuwania.
W późnych godzinach występuje u nich znaczne nasilenie niepokoju, pogorszenie kontaktu, a nawet zachowania agresywne.

Alzheimer – przyczyny choroby

Uważa się, że na rozwój choroby Alzheimera mają wpływ czynniki genetyczne i środowiskowe, jednak nie określono dokładnie, w jakim stopniu. Jednak w 95% wszystkich zachorowań to tzw. przypadki sporadyczne, czyli niezwiązane z występowaniem rodzinnym. Natomiast jeśli w rodzinie występował jakikolwiek zespół otępienny, to ryzyko zachorowania na chorobę Alzheimera zwiększa się około dwukrotnie.

Ryzyko zachorowania na chorobę Alzheimera rośnie z wiekiem. Czynnikami zwiększającymi ryzyko zachorowania są także: 

• nadciśnienie tętnicze,
• niewydolność serca,
• cukrzyca typu 2,
• brak kontaktów społecznych,
• mała aktywność.

Przyczyny choroby u osób 65+ to także depresja, pourazowe uszkodzenie mózgu i niedosłuch. Częstszą zapadalność obserwujemy u osób z zespołem Downa. Czynnikiem ryzyka rozwoju choroby Alzheimera o podłożu genetycznym jest m.in. występowanie allelu E4 genu APOE. Jego obecność nie oznacza, że choroba na pewno się rozwinie, a świadczy jedynie o podwyższonym ryzyku jej wystąpienia.

Alzheimer – etapy choroby: Czy można je opóźnić? 

Znasz już objawy choroby Alzhaimera, zatem przyjrzyjmy się teraz jakie są stadia choroby i jak szybko ona postępuje. Alzheimera charakteryzują 3 etapy, o różnym nasileniu objawów.

Etap 1. Otępienie o niewielkim nasileniu

• Występują zaburzenia pamięci, ale nie powodują istotnych problemów w codzienności: zapominanie niedawnych wydarzeń i rozmów, oskarżanie innych o zabieranie przedmiotów, które chory sam odłożył.
• Pojawiają się trudności z podejmowaniem decyzji i ze zrozumieniem nowych pojęć.
• Chory izoluje się i przejawia brak zainteresowania światem.
• Chory odczuwa niepokój i pobudzenie, a także ma nagłe zmiany nastroju, czuje się sfrustrowany.
• Chory traci kontrolę nad emocjami, bywa również, że staje się nadmiernie wesołkowaty.

Etap 2. Otępienie umiarkowane (chory wymaga całodobowej opieki)

• Występują wyraźne zaburzenia pamięci, np. niemożność rozpoznawania członków rodziny lub mylenie ich z obcymi.
• Chory ma problemy z samodzielnością, gubi się w przestrzeni, a nawet w swoim domu, a także odczuwa dezorientację czasową, np. myli noc z dniem.
• Traci zdolność decyzji czy zarządzania pieniędzmi.
• Wymaga pomocy przy wykonywaniu zwykłych czynności jak mycie, ubieranie się, korzystanie z toalety, jedzenie.
• Chory łatwo się denerwuje, popada w złość, traci panowanie nad sobą, staje się agresywny w stosunku do bliskich lub tracąc poczucie pewności siebie, całkowicie zdaje się na opiekuna.
• Pojawiają się omamy, halucynacje wzrokowe lub słuchowe, np. chory może uważać oglądane w TV postacie za realne i reagować na nie lękiem czy agresją.
• Może pojawiać się nadmierny apetyt, w tym nawet żarłoczność, ssanie, gryzienie, żucie różnych przedmiotów, niekoniecznie jadalnych.
• U części chorych obserwuje się odhamowanie seksualne.

Etap 3. Otępienie o znacznym nasileniu (chory przechodzi w terminalną fazę choroby)

• Chory ma bardzo ubogi zasób słów, aż nawet do niemożności posługiwania się mową.
• Pojawiają się zaburzenia ruchowe, zwiększenie napięcia mięśniowego, spowolnienie ruchowe (tzw. bradykinezja, czyli niezdolność do prawidłowego wykonywania szybkich ruchów).
• Chory zaczyna wolno i chwiejnie chodzić, dlatego jego tryb życia zmierza ku bardziej siedzącemu, aż w konsekwencji stopniowo przechodzi w trwałe pozostawanie w łóżku.
• Pojawiają się trudności ze spożywaniem posiłków i problemy z utrzymaniem moczu oraz stolca.
• Zdarzają się wybuchy gniewu, agresywne zachowania chorego wobec opiekunów, np. związane z higieną osobistą.
• Chorzy są w stanie reagować na okazywaną im czułość i na spokojny życzliwy ton głosu. Przyjemność mogą im sprawiać zapachy, słuchanie ulubionej muzyki, głaskanie psa lub kota.

Czy można opóźnić wystąpienie Alzheimera?

Tak! Zdaniem naszej specjalisty neurolog w Centrum Zdrowia MDM, dr n. med. Agnieszki Kaliszek-Kiniorskiej: 

„Czynnikami, które wprawdzie nie chronią przed chorobą Alzheimera, ale ją opóźniają i łagodzą jej przebieg, są wysokie wykształcenie, zdrowa dieta, a także aktywny fizycznie oraz intelektualnie tryb życia.”

Prowadzone są badania, według których picie umiarkowanych ilości espresso (2-3 filiżanki dziennie), może chronić przed powstawaniem agregatów białka tau w mózgu i rozwojem choroby Alzheimera. Wymaga to jednak weryfikacji w dalszych badaniach. 

Jak przeciwdziałać zachorowaniu na Alzheimera?

Nasze zalecenia lekarskie to:

Pamiętaj! Pogorszenie sprawności pamięci i innych funkcji poznawczych związane z wiekiem nie musi prowadzić do otępienia.
Jeśli jednak u Twoich bliskich w wieku 65+ zauważysz niepokojące objawy, dopilnuj, aby zgłosili się na konsultację lekarską.

Nasi lekarze specjaliści w Centrum Zdrowia MDM służą wszelką pomocą, wykonując testy przesiewowe i planując diagnostykę,
w porę postawią rozpoznanie oraz zaplanują dalsze leczenie.