IBS – co to za choroba? Czyli wszystko o zespole jelita drażliwego

Odczuwając ból brzucha? Zastanawiasz się, czy to świadczy o zespole jelita drażliwego? Mamy dla Ciebie odpowiedź. Dowiedz się, po jakich objawach następuje rozpoznanie zespołu jelita drażliwego, a także co to oznacza i jak leczyć IBS.

IBS - co to za choroba? Zrozumieć zespół jelita drażliwego

Zespół Jelita Drażliwego (z ang. Irritable Bowel Syndrome), w skrócie IBS, to zaburzenie żołądkowo-jelitowe, charakteryzujące się zmienionym funkcjonowaniem jelit przy braku uchwytnych przyczyn chorobowych. IBS to choroba przewlekła, wywołująca ból brzucha, uczucie niepełnego wypróżnienia, wzdęcia, zaparcia i biegunki, a także objawy spoza przewodu pokarmowego.

Przyczyny zespołu jelita drażliwego nie są znane. Jednakże zakłada się wieloczynnikowy udział między innymi:

• diety,
• mutacji różnych genów,
• czynników psychospołecznych,
• procesów immunologicznych.

Co to oznacza? To bardzo pozytywna wiadomość dla Pacjentów, u których rozpoznano zespół jelita drażliwego. Sugerowałoby to, że objawy ustępują z czasem, a  zatem IBS jest przewlekłą chorobą, ale nie trwającą całe życie.

Zespół jelita drażliwego: objawy, które wskazują na występowanie choroby 

Rozpoznanie IBS zazwyczaj stawia się na podstawie nawracających, charakterystycznych bólów brzucha:

• przez co najmniej trzy dni w miesiącu,
• ze zmniejszeniem dolegliwości po defekacji,
• ze zmianą konsystencji stolca,
• ze zmianą częstotliwości oddawania stolca.

Co ważne, nie można zdiagnozować IBS tylko na podstawie charakterystycznych objawów albo wyników badań, gdyż zwykle brakuje oczywistych zmian chorobowych w badaniach biochemicznych i morfologicznych. Jedynym sposobem rozpoznania IBS jest więc wykluczenie innych chorób. 

Objawy IBS mogą być związane z nadpobudliwością jelit, zaburzeniami motoryki przewodu pokarmowego, wchłaniania i gospodarki gazowej oraz z nieprawidłową przepuszczalnością jelit.
Typowe objawy zespołu jelita drażliwego to przede wszystkim:

• zmieniony rytm wypróżnień,
• ból brzucha,
• uczucie niepełnego wypróżnienia,
• wzdęcia,
• zaparcia,
• biegunka. 

Zmieniony rytm wypróżnień w przebiegu zespołu jelita drażliwego może mieć różne cechy:

• z dominującym zaparciem, ze skargami na twarde stolce o wąskim kalibrze, bolesne lub rzadkie defekacje oraz brak skutecznego wypróżnienia po stosowaniu środków przeczyszczających;
• z dominująca biegunką, czyli z nagłą lub częstą defekacją, zwykle są to małe objętości luźnego stolca;
• z naglącą potrzebą oddania stolca po posiłku, a także naprzemienne występowanie zaparć i biegunek. 

Odczuwanie bólu brzucha w IBS może mieć różny charakter:

• często jest rozproszony bez promieniowania,
• obejmują podbrzusze, w szczególności lewy dolny kwadrant;
• epizody ostrego bólu często nakładają się na bardziej stały i tępy ból,
• ból po spożyciu posiłku,
• wypróżnienie często łagodzi ból, ale może go nie uśmierzyć. 

Zespół jelita drażliwego: jak leczyć tę chorobę?

Celem wszystkich rodzajów terapii jest złagodzenie objawów i poprawa jakości życia Pacjentów. Leczenie IBS polega przede wszystkim na zapewnieniu wsparcia psychologicznego i zaleceniu środków dietetycznych, natomiast leczenie farmakologiczne ma charakter jedynie wspomagający.

Środki farmakologiczne stosowane w leczeniu objawów IBS to:

Modyfikacja diety jest podstawową, niefarmakologiczną terapią u Pacjentów z IBS. Czego zatem należy unikać w codziennej diecie, by łagodzić objawy IBS? Między innymi:

Co jeszcze warto wiedzieć mając IBS? Jak leczyć chorobę zdrowymi nawykami?

Standardowe terapia farmakologiczna łagodzi objawy kliniczne IBS, jednak nie dociera do źródła problemu. W odpowiedzi na pytanie Pacjentów mających jelito drażliwe – jak leczyć objawy tej choroby? – przedstawiamy inne metody przebadane pod kątem skuteczności: psychoterapia, terapia ziołowa, akupunktura, techniki relaksacyjne i aktywność fizyczna.

Terapie ziołowe w leczeniu zespołu jelita drażliwego

Chociaż dostępna jest ograniczona liczba dobrze zaprojektowanych badań, ziołowe środki lecznicze zostały przetestowane pod kątem leczenia IBS. Należą do nich między innymi olejek z mięty pieprzowej, ekstrakt z kurkumy, liść karczocha, a także chińskie i tybetańskie receptury ziołowe oraz ziołowa mieszanka STW 5, czyli Iberogast®.

Psychoterapia w leczeniu zespołu jelita drażliwego

Szereg badań klinicznych i metaanaliz wykazało, że terapia poznawczo-behawioralna jest tak samo skuteczna jak standardowe leczenie farmakologiczne IBS. Połączenie obu metod może zatem zapewnić Pacjentom dodatkowe złagodzenie objawów. Inne metody psychoterapii, np. dynamiczna lub hipnoterapia, okazują się również bardzo skuteczne.

Techniki relaksacyjne w leczeniu zespołu jelita drażliwego

Techniki relaksacyjne zostały przebadane pod kątem ich potencjalnej roli w łagodzeniu objawów IBS i wydają się być co najmniej tak skuteczne, jak standardowe leczenie farmakologiczne. Między innymi zmniejszają nasilenie i jednocześnie zwiększają liczbę dni bez objawów choroby.

Aktywność fizyczna w leczeniu zespołu jelita drażliwego

Ćwiczenia fizyczne pomagają w utrzymaniu funkcji przewodu pokarmowego i zmniejszeniu stresu, co według badań pomaga także w złagodzeniu niektórych objawów IBS. Np. jazda rowerem chroni przed nasileniem objawów żołądkowo-jelitowych i zmniejsza wytwarzanie gazów, natomiast praktykowanie jogi znacznie niweluje występowanie typowych objawów IBS wśród dorosłych oraz nastolatków.

Drogi Czytelniku, na koniec zachęcamy Cię – tak, właśnie Ciebie – do pielęgnowania zdrowych nawyków. Codzienny relaks i aktywność fizyczna, dopasowana dieta oraz regularne badania to nasze zalecenie lekarskie!

Jeśli odczuwasz opisane dolegliwości jelitowe, skontaktuj się z nami. W Centrum Zdrowia MDM znajdziesz szeroką ofertę usług,
w tym także w zakresie opieki gastroenterologicznej.