Jakie są wady wzroku i jak je rozpoznać?

Wady wzroku to szeroka kategoria problemów, które mogą znacząco wpłynąć na zdolność widzenia i jakość życia. Choroby oczu stanowią istotne zagrożenie dla zdrowia wzroku, ale z odpowiednią opieką medyczną można zmniejszyć ich ryzyko. Co warto wiedzieć? Jakie są wady wzroku? Przeczytaj!

Jakie są wady wzroku? Wprowadzenie do problemu 

Oczy są jednym z najbardziej niezwykłych organów w ludzkim ciele. To przez nie dostrzegamy: 

• barwy, 
• kontury,
• detale.

Tworzą one naszą rzeczywistość. Jednak nie wszyscy mają to szczęście, aby cieszyć się doskonałym wzrokiem przez całe życie. 

Jakie mogą być wady wzroku? 

Istnieją setki różnych chorób oczu. Na niektóre z nich nie ma lekarstwa, ale wiele innych można leczyć. Jak zawsze podkreślamy –  im wcześniejsza diagnoza, tym większe szanse na kuracje.  

Zatem już wiesz, że w leczeniu chorób oczu kluczowa jest wczesna interwencja. Regularne badania okulistyczne są ważne dla monitorowania zdrowia i wykrywania ewentualnych problemów we wczesnym stadium wady wzroku. Jakie są możliwości kuracji? Mogą one: obejmować: 

• leki, 
• okulary i soczewki kontaktowe, 
• procedury chirurgiczne.

Jednak to, co polecamy przede wszystkim, to zmiana stylu życia:

• dieta bogata w witaminy oraz minerały, które są korzystne dla zdrowia oczu,
• aktywny tryb życia i więcej ruchu, 
• regularne badania okulistyczne.

Nasi lekarze w Centrum Zdrowia MDM otoczą Ciebie i Twoje oczy troskliwą i profesjonalną opieką.

Rodzaje wad wzroku: od krótkowzroczności do dalekowzroczności 

Patrząc na osoby w okularach możesz zastanawiać się, jakie dokładnie mogą być wady wzroku? Rodzaje zaburzeń są bardzo różnorodne i obejmują między innymi:

• krótkowzroczność (miopię), 
• dalekowzroczność (hipermetropię), 
• astygmatyzm.

Krótkowzroczność sprawia, że trudniej jest widzieć przedmioty znajdujące się daleko. Podczas gdy dalekowzroczność utrudnia widzenie rzeczy znajdujących się blisko. Natomiast astygmatyzm powoduje zniekształcenie obrazów zarówno obok, jak i w znacznej odległości.

Jak rozpoznać wadę wzroku? Diagnoza i leczenie wad wzroku

Objawy wad wzroku mogą być różne w zależności od rodzaju problemu i jego nasilenia. 

W przypadku krótkowzroczności mogą występować trudności związane z widzeniem tablicy w szkole lub znaków drogowych na ulicy. Osoby z dalekowzrocznością mogą doświadczać trudności w czytaniu lub widzeniu detali. 

Pacjenci z astygmatyzmem skarżą się na:

• rozmycie obrazu,
• podwójne widzenie,
•  trudności w koncentracji. 

Objawy zaćmy mogą  obejmować:

• zmniejszenie ostrości widzenia, 
• zniekształcenie obrazów, 
• trudności w widzeniu w nocy.

Jaskra często jest bezobjawowa we wczesnych stadiach, ale w miarę postępu choroby mogą wystąpić takie symptomy jak:

• ból oka, 
• ból głowy, 
• zmiana widzenia kolorów,
• zmniejszenie pola widzenia.

Przyjrzyjmy się szczegółowo 4 najczęstszym chorobom oczu, które mogą prowadzić do utraty wzroku.

Co to jest zaćma?

Zaćma to mętny obszar w soczewce oka, który występuje bardzo często wraz z wiekiem. Większość przypadków schorzenia wynika z normalnych zmian zachodzących w oczach. U młodych osób soczewka oka jest przezroczysta, ale około 40. roku życia białka w soczewce zaczynają się rozpadać i zlepiać. Zlepek ten tworzy mętny obszar na soczewce, znany jako zaćma. Z czasem ten stan pogarsza się i powoduje zmętnienie większej części soczewki.

Ponad połowa osób w wieku 80+ ma zaćmę! Początkowo bywa niezauważalna, lecz z czasem objawy nasilają się:

• widzenie jest mętne, niewyraźne lub podwójne (czasem ustępuje w miarę powiększania się zaćmy),
• kolory wyglądają na wyblakłe,
• objawy nasilają się w nocy,
• lampy, światło słoneczne lub reflektory wydają się zbyt jasne,
• wokół świateł pojawia się aureola.

Mamy też dobrą wiadomość: zaćmy można pozbyć się chirurgicznie, jej operacja jest bezpieczna i koryguje problemy ze wzrokiem.

Ryzyko zaćmy

Jeśli odczuwasz powyższe niedogodności, koniecznie porozmawiaj ze swoim okulistą, bo mogą to być również oznaki innych problemów ze wzrokiem. Zastanawiasz się też, czy można znaleźć się w grupie ryzyka zachorowania na zaćmę? Tak, jeśli spełnia się niektóre z poniższych punktów:

• ryzyko wzrasta przy niektórych chorobach, np. cukrzycy,
• palisz papierosy,
• pijesz zbyt dużo alkoholu,
• zaćma występuje w Twojej rodzinie,
• miałaś/eś uraz oka, operację oka lub radioterapię górnej części ciała,
• spędzasz dużo czasu na słońcu,
• przyjmujesz sterydy (leki stosowane w leczeniu niektórych problemów zdrowotnych, takich jak zapalenie stawów lub alergie).

Diagnoza zaćmy

Twój okulista może sprawdzić zaćmę w ramach rozszerzonego badania wzroku, które jest proste i bezbolesne: lekarz podaje krople do oczu w celu rozszerzenia źrenicy, a następnie sprawdza je pod kątem zaćmy i innych problemów ze wzrokiem. Osoby w wieku 60+ powinny wykonywać je co 2 lata. 

Leczenie zaćmy

Operacja jest jedynym sposobem na pozbycie się zaćmy, ale może nie być konieczna od razu. Lekarz może zasugerować to rozwiązanie, jeśli choroba zaczyna przeszkadzać w codziennych czynnościach, takich jak czytanie, prowadzenie samochodu lub oglądanie telewizji. Podczas operacji zaćmy lekarz usuwa zmętniałą soczewkę i zastępuje ją nową, sztuczną soczewką (zwaną również soczewką wewnątrzgałkową lub IOL). Cały zabieg jest bardzo bezpieczny, a 9 na 10 osób, które się mu poddały, widzi po nim lepiej. 

Większość osób nie musi spieszyć się z operacją zaćmy. Zwlekanie zwykle nie szkodzi oczom ani nie utrudnia późniejszego przebiegu zabiegu. Na wczesnym etapie choroby można wprowadzać niewielkie zmiany, aby poradzić sobie z pogarszającym się widzeniem: 

• używać jaśniejszego światła w domu lub pracy,
• nosić okulary przeciwsłoneczne,
• używać soczewek powiększających do czytania i innych czynności,
• wymienić okulary lub soczewki na nowe.

Co to jest retinopatia cukrzycowa?

Retinopatia cukrzycowa to choroba oczu, która może powodować utratę wzroku i ślepotę u osób cierpiących na cukrzycę. Wpływa ona na naczynia krwionośne w siatkówce (wrażliwa na światło warstwa tkanki w tylnej części oka).

Przyczyny retinopatii cukrzycowej

Retinopatia cukrzycowa jest spowodowana wysokim poziomem cukru we krwi, który z biegiem czasu może uszkodzić siatkówkę. 

Na czym to polega? Cukrzyca uszkadza naczynia krwionośne w całym organizmie. Uszkodzenie oczu zaczyna się, gdy cukier we krwi powoduje zmiany w małych naczyniach krwionośnych, które docierają do siatkówki, utrudniając przepływ krwi i prowadząc do ich zablokowania, wycieku płynów lub krwawienia. 

Jeśli cierpisz na cukrzycę, ważne jest, aby przynajmniej raz w roku poddać się kompleksowemu badaniu wzroku z rozszerzeniem źrenic. Retinopatia cukrzycowa może początkowo nie dawać żadnych objawów, ale jej wczesne wykrycie może pomóc w podjęciu kroków w celu ochrony wzroku. 

Zapobieganiu lub opóźnianiu utraty wzroku przy cukrzycy służą:

• aktywność fizyczna,
• zdrowe odżywianie,
• przyjmowanie leków.

Objawy retinopatii cukrzycowej

Wczesne stadia retinopatii cukrzycowej zwykle nie mają żadnych objawów. Niektóre osoby zauważają zmiany w widzeniu, takie jak problemy z czytaniem lub widzeniem odległych obiektów. Zmiany te mogą pojawiać się w różnym nasileniu lub czasowo znikać. 

W późniejszych stadiach choroby naczynia krwionośne w siatkówce zaczynają krwawić do ciała szklistego (żelowej przestrzeni wypełniającego gałkę oczną). Jeśli tak się stanie, możesz zobaczyć ciemne, unoszące się plamy lub smugi, które wyglądają jak pajęczyny. Czasami plamki ustępują samoistnie, ale ważne jest, aby natychmiast rozpocząć terapię. Bez leczenia w tylnej części oka mogą tworzyć się blizny. Naczynia krwionośne mogą również zacząć ponownie krwawić lub krwawienie może się nasilić.

Retinopatia cukrzycowa może prowadzić do innych poważnych schorzeń oczu:

• Cukrzycowy obrzęk plamki żółtej. Z czasem u około 1 na 15 osób z cukrzycą rozwinie się cukrzycowy obrzęk plamki żółtej, który występuje, gdy z naczyń krwionośnych siatkówki wycieka płyn do plamki żółtej (części siatkówki potrzebnej do ostrego, centralnego widzenia). Powoduje to niewyraźne widzenie.
• Jaskra neowaskularna. Retinopatia cukrzycowa może powodować wrastanie nieprawidłowych naczyń krwionośnych z siatkówki. Powoduje to jaskrę (grupę chorób oczu, które mogą skutkować ślepotą).
• Odwarstwienie siatkówki. Retinopatia cukrzycowa może powodować powstawanie blizn odciągających siatkówkę od tylnej części oka. Nazywa się to trakcyjnym odwarstwieniem siatkówki.

Ryzyko zachorowania i diagnoza

Każda osoba z dowolnym rodzajem cukrzycy może zachorować na retinopatię cukrzycową – w tym osoby z cukrzycą typu 1, typu 2 i cukrzycą ciążową (rodzaj, który może rozwinąć się w czasie ciąży).   

Niestety, ryzyko jest duże i wzrasta z upływem czasu, powodując że aż u ponad połowy osób z cukrzycą rozwinie się retinopatia cukrzycowa. Jednak dobra wiadomość jest taka, że można je zmniejszyć prawidłową terapią.  

Kobiety z cukrzycą, które zaszły w ciążę lub kobiety, u których rozwinęła się cukrzyca ciążowa są w grupie wysokiego ryzyka zachorowania na retinopatię cukrzycową. Jeśli jesteś w ciąży, jak najszybciej poddaj się kompleksowemu badaniu wzroku. 

Okulista może wykryć obecność retinopatii cukrzycowej w czasie badania wzroku, które jest proste i bezbolesne: lekarz podaje krople do oczu w celu rozszerzenia źrenicy, a następnie sprawdza oczy pod kątem tego i innych problemów ze wzrokiem. 

Jeśli specjalista uzna, że u pacjenta może występować ciężka retinopatia cukrzycowa lub DME, może wykonać badanie zwane angiografią fluoresceinową, które pozwala zobaczyć obrazy naczyń krwionośnych w siatkówce.

Co to jest jaskra?

Jaskra to grupa chorób oczu, które mogą powodować utratę wzroku poprzez uszkodzenie miejsca wejścia nerwu wzrokowego do gałki ocznej, które znajduje się w tylnej części oka. 

Objawy jaskry

Objawy mogą zaczynać się tak powoli, że można ich nie zauważyć. Połowa osób z jaskrą nawet nie wie, że na nią choruje. Jeśli zastanawiasz się, czy ją masz, jedynym sposobem, aby się tego dowiedzieć jest kompleksowe badanie wzroku z rozszerzeniem źrenic.  

Z biegiem czasu może dojść do powolnej utraty wzroku, zwykle zaczynając od widzenia bocznego (peryferyjnego), zwłaszcza w części znajdującej się najbliżej nosa. Ponieważ dzieje się to tak powoli, wiele osób na początku nie jest w stanie stwierdzić, że ich wzrok się zmienia. Jednak w miarę pogłębiania się choroby możesz zacząć zauważać, że nie widzisz już rzeczy znajdujących się z boku. 

Ryzyko zachorowania na jaskrę

Każdy może zachorować na jaskrę, ale niektóre osoby są bardziej zagrożone. Jesteś w grupie podwyższonego ryzyka, jeśli: 

• masz ponad 60 lat, 
• masz jaskrę w rodzinie.

Leczenie jaskry

Nie ma dobrego lekarstwa na jaskrę, ale wczesne leczenie może często powstrzymać uszkodzenia i chronić wzrok. Twój okulista przepisze Ci leki, zwykle w postaci kropli do oczu, skieruje Cię leczenie laserowe lub zabieg chirurgiczny.

Rodzaje i stadia zwyrodnienia plamki żółtej

Istnieją 2 rodzaje tej choroby:

• suche zwyrodnienia plamki żółtej (zwane również zanikowym)

Jest to stan, w którym plamka żółta staje się cieńsza wraz z wiekiem. Występuje w 3 stadiach: wczesnym, pośrednim i późnym. Zwykle postępuje powoli przez kilka lat. Nie ma dobrego leczenia późnego stadium suchego zwyrodnienia plamki żółtej, ale można znaleźć sposoby na maksymalne wykorzystanie pozostałej zdolności widzenia. 

• mokre zwyrodnienia plamki żółtej (zwane również zaawansowanym, neowaskularnym)

To mniej powszechny rodzaj zaburzenia, które zwykle powoduje szybszą utratę wzroku. Suche zwyrodnienie plamki żółtej na każdym etapie może przekształcić się w mokre zwyrodnienie plamki żółtej, które jest zawsze zaawansowanym stadium tej choroby. Dzieje się tak, gdy nieprawidłowe naczynia krwionośne wzrastają w tylnej części oka i uszkadzają plamkę żółtą. Dobrą wiadomością jest to, że dostępne są terapie tej choroby

Objawy zwyrodnienia plamki żółtej

Objawy zależą od rodzaju i stadium choroby:

• wczesne suche zwyrodnienie plamki żółtej nie powoduje żadnych objawów,
• pośrednie suche zwyrodnienie plamki żółtej: niektóre osoby nie mają żadnych objawów, inni mogą zauważyć: lekkie rozmycie centralnego widzenia lub problemy z widzeniem przy słabym oświetleniu,
• późne zwyrodnienia plamki żółtej (mokre lub suche): wiele osób zauważa, że proste linie zaczynają wyglądać na faliste lub krzywe. Można również dostrzec rozmyty obszar w pobliżu środka pola widzenia. Z czasem ten rozmyty obszar może się powiększać lub mogą być widoczne puste miejsca. Kolory mogą również wydawać się mniej jasne niż wcześniej, a widzenie przy słabym oświetleniu może być utrudnione.

Proste linie wyglądające na faliste to znak ostrzegawczy późnego zwyrodnienia plamki żółtej. Jeśli zauważysz u siebie ten objaw, natychmiast udaj się do okulisty.

Ryzyko zachorowania na zwyrodnienie plamki żółtej

Ryzyko wystąpienia choroby rośnie z wiekiem i jest również wyższe u osób:

• 55+,
• rasy białej,
• palących papierosy,
• mających w rodzinie osoby ze zwyrodnieniem plamki żółtej.

Badania pokazują, że można obniżyć ryzyko wystąpienia lub spowolnić utratę wzroku spowodowaną przez zwyrodnienie plamki żółtej, dokonując następujących zdrowych wyborów: 

• rzucając palenie (lub go nie zaczynając), 
• zwiększając aktywność fizyczną,
• utrzymując prawidłowe ciśnienie krwi i poziom cholesterolu,
• spożywając zdrową żywność, w tym warzywa liściaste i ryby.

Leczenie zwyrodnienia plamki żółtej

Terapia zwyrodnienia plamki żółtej zależy od stadium i typu choroby. Obecnie nie ma dobrego leczenia wczesnego zwyrodnienia plamki żółtej, więc lekarz okulista prawdopodobnie będzie po prostu śledził stan Twoich oczu podczas regularnych badań okulistycznych. 

Jeśli u pacjenta występuje średniozaawansowane zwyrodnienie plamki żółtej w jednym lub obu oczach, specjalne suplementy diety (witaminy i minerały) mogą być w stanie powstrzymać jego przekształcenie się w późne zwyrodnienie plamki żółtej. 

W przypadku mokrego zwyrodnienie plamki żółtej istnieją inne metody leczenia, które mogą powstrzymać dalszą utratę wzroku: 

• leki z grupy anty–VEGF, które lekarz wstrzykuje do oka, 
• terapia fotodynamiczna (PDT): połączenie zastrzyków i leczenia laserowego.

Dlaczego to ważne? 

Edukacja na temat zdrowia oczu oraz regularne badania okulistyczne są kluczowe dla utrzymania dobrego widzenia i zapobiegania poważnym problemom zdrowotnym związanym z oczami. Życie z utratą wzroku spowodowaną chorobami, które opisaliśmy, może być wyzwaniem. Wykonywanie codziennych zadań jest po prostu trudniejsze, nawet przy użyciu okularów, soczewek kontaktowych, leków lub po operacji.  

Z odpowiednią opieką medyczną Centrum Zdrowia MDM i profilaktyką pod okiem naszego zespołu specjalistów można zmniejszyć i opóźnić ryzyko zachorowania oraz poprawić jakość życia. 

Dobrą wiadomością jest na przykład powiększające się zaplecze urządzeń dla osób słabowidzących oraz dostęp do usług rehabilitacji wzroku. Rehabilitacja wzroku może pomóc w nauce umiejętności potrzebnych do zachowania niezależności i aktywności przy słabym widzeniu. Jeśli tego właśnie potrzebujesz, koniecznie porozmawiaj o tym z naszymi lekarzami.

Jeśli odczuwasz jakiekolwiek dolegliwości, skontaktuj się z nami.

W Centrum Zdrowia MDM znajdziesz szeroką ofertę usług oraz profesjonalne porady medyczne.