Nowe metody leczenia w zakresie chorób układu pokarmowego

Choroby układu trawiennego są szybko rozwijającym się obszarem badań klinicznych i naukowych. Rozwój nowoczesnych metod leczenia w gastroenterologii jest odpowiedzią na pilne zapotrzebowanie na nowe terapie. Przyjrzyjmy się postępom w tej dziedzinie medycyny.

Przełomowe i nowe metody leczenia w dziedzinie gastroenterologii

Dzięki badaniom naukowców i badaczy dziedzina diagnostyki i leczenia chorób przewodu pokarmowego znacznie się rozwinęła w ostatnich dziesięcioleciach. Medycyna poczyniła ogromne postępy w opracowywaniu nowych strategii terapeutycznych w leczeniu niektórych chorób, takich jak np. wirusowe zapalenie wątroby typu C.

Niektóre aspekty gastroenterologii i hepatologii wciąż pozostają niewystarczająco zbadane. Można je uznać za niezaspokojone potrzeby medyczne, które wymagają rozwiązań w najbliższej przyszłości. Istnieje pilne zapotrzebowanie na nowe terapie złożonych chorób, np. nieswoistego zapalenia jelit, otyłość, nowotworów, czy zaparć i zaburzeń biegunkowych.

Choroby układu trawiennego obejmują multidyscyplinarny i interdyscyplinarny obszar badań. To oznacza między innymi, że dane narządy są badane unikalnymi metodami, wspieranymi dyscyplinami nauk typu:

Endoskopia

W ostatnim czasie nastąpił szybki rozwój w dziedzinie endoskopii. Złożone procedury inwazyjne zyskują na rozdzielczości, a liczba potencjalnych zastosowań rośnie. Wyzwaniem w najbliższej przyszłości będzie zrównoważenie stosowności endoskopii przewodu pokarmowego ze wskazaniami klinicznymi i ewolucją technik ich wykonania. 

Te nowe technologie wzmocniły rolę gastroenterologa klinicznego. Pomogły także scharakteryzować gastroenterologię w każdym aspekcie, jako specjalność medyczną samą w sobie.

Nadkwaśność

Warto podkreślić postęp w badaniach nad wydzielaniem kwasu żołądkowego. Opracowano, a następnie dopuszczono do stosowania nowe, skuteczne leki o działaniu przeciwwydzielniczym (zmniejszającym wydzielenia soku żołądkowego). To w konsekwencji doprowadziło do drastycznego ograniczenia wykonywania zabiegów chirurgicznych w leczeniu chorób związanych z nadkwaśnością w górnym odcinku przewodu pokarmowego. 

Zakażenia

Udokumentowano rolę czynników zakaźnych jako przyczyn poważnych chorób przewodu pokarmowego. W szczególności zakażenia Helicobacter pylori jako najważniejszego czynnika patogennego związanego z występowaniem i rozwojem wrzodów trawiennych. 

W 2005 roku przyznana Barry'emu Marshallowi i Robinowi Warrenowi została przyznana Nagroda Nobla. Jest to jeden z rzadkich przykładów przyznania tego prestiżowego odznaczenia badaczom klinicznym w dziedzinie medycyny. Ich niezwykłe odkrycia pozwoliły opracować innowacyjne, skuteczne i nowoczesne metody leczenia chorób układu pokarmowego.

AI

Niedawna integracja sztucznej inteligencji z gastroenterologią i hepatologią przekształci dziedzinę chorób układu pokarmowego w nadchodzących latach. Celem jest skrócenie czasu poświęcanego na dokumentację i zmaksymalizowanie czasu spędzanego z pacjentem.

Zapalenie jelit – leczenie w oparciu o innowacyjne podejścia

Gastroenterolodzy stoją przed nowymi wyzwaniami w sposobie świadczenia opieki zdrowotnej, napędzanymi zmianami gospodarczymi i demograficznymi, trendami społecznymi, innowacjami technologicznymi oraz postępem naukowym.

Do nowatorskich koncepcji diagnostyki i postępowania w tematach związanych z chorobami przewodu pokarmowego można zaliczyć badania i odkrycia roli ludzkiego mikrobiomu w chorobach przewodu pokarmowego, w tym nieswoistego zapalenia jelit (NZJ). 

Ostatnio szeroko dyskutuje się komunikację jelit z mózgiem. Opisano już wiele różnych dwukierunkowych dróg tego zjawiska, w tym bezpośrednie szlaki nerwu błędnego i czynniki endokrynologiczne. Zmiany w mikrobiomie jelit człowieka powiązano z różnymi chorobami przewodu pokarmowego. 

Odkryto, że bakteriofagi, stosowane przeciwko chorobotwórczym infekcjom bakteryjnym, mogą również precyzyjnie modulować mikrobiom jelitowy i dawać obiecujące efekty terapeutyczne w przypadku wielu chorób przewodu pokarmowego.

Odkrycia badaczy z Instytutu Chorób Przewlekłych Snydera poprawiają zrozumienie czynników pomagających regulować jelitowy układ nerwowy, czyli układ nerwów kontrolujących przewód pokarmowy. Mogą one mieć wpływ na przyszłe metody leczenia chorób i zaburzeń żołądkowo-jelitowych, takich jak między innymi zespół jelita drażliwego, choroba zapalna jelit i zaparcia związane z powolnym pasażem. 

Z kolei naukowcy Cumming School of Medicine badając mikrobiom odkryli, że chociaż jego wyczerpanie spowodowało utratę neuronów, jego naturalne odtworzenie przywróciło funkcję jelit i pobudziło wzrost nowych neuronów. Cytując dr Keith Sharkey:

Nowe środki farmakologiczne, które zapobiegają rozwojowi NZJ to między innymi: 

Leki antyadhezyjne:

• Natalizumab to humanizowane przeciwciało monoklonalne przeciwko integrynie α4. Został początkowo dopuszczony do leczenia stwardnienia rozsianego (MS), a następnie Choroby Leśniowskiego Crohna. 
• Wedolizumab jest humanizowanym przeciwciałem monoklonalnym przeciwko α4β7, które selektywnie zapobiega migracji limfocytów i łagodzi przewlekłe zapalenie jelit. Skutecznie indukuje i utrzymuje remisję u chorych na NZJ opornych na konwencjonalne terapie, przy ogólnie korzystnym długoterminowym profilu bezpieczeństwa (badanie GEMINI LTS), oferując przewagę nad natalizumabem ze względu na brak korelacji z występowaniem postępującej wieloogniskowej leukoencefalopatii (PML). 
• Etrolizumab jest humanizowanym przeciwciałem monoklonalnym skierowanym przeciwko podjednostce β7, który zmniejsza aktywność zapalnych limfocytów T i cytotoksycznych limfocytów śródnabłonkowych w błonie śluzowej jelit poprzez utrudnianie ich wnikania i zatrzymywania się w tkance jelitowej. 
• Ontamalimab jest przeciwciałem monoklonalnym przeciwko cząstce MAdCAM-1, która zapobiega migracji limfocytów do miejsc zapalenia jelit i jest skuteczny w leczeniu NZJ. 

Sprawdź również: SIBO – co to za choroba? 

Modulatory sfingozyno-1-fosforanu: 

Receptor sfingozyno-1-fosforanu (S1PR) składa się z 5 podtypów i odgrywa kilka ważnych ról w organizmie człowieka. Opracowano kilka modulatorów S1P do leczenia chorób o podłożu immunologicznym, w tym NZJ, stwardnienia rozsianego, reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), tocznia rumieniowatego układowego i łuszczycy, z obiecującymi wynikami. Wśród nich:

• Ozanimod to podawany doustnie drobnocząsteczkowy selektywny immunomodulator receptorów S1PR1 i S1PR5, skuteczny jako terapia wstępna i podtrzymująca w NZJ dzięki hamowaniu przemieszczania się limfocytów, 
• Etrasimod,
• Amiselimod.

Inhibitory cytokin

• Ustekinumab jest w pełni ludzkim przeciwciałem monoklonalnym. Badania wykazały jego długoterminową skuteczność i bezpieczeństwo w leczeniu NZJ. 
• Risankizumab jest humanizowanym przeciwciałem monoklonalnym. Teoretycznie może powodować mniej skutków ubocznych niż ustekinumab, specyficznie celując w szlak zapalny odpowiedzialny za rozwój NJZ. 
• Mirikizumab, Brazikumab i Guselkumab również wykazały skuteczność w kontrolowaniu zapalenia jelit.

Inhibitory JAK

Inhibitory JAK to małe cząsteczki (nie są to leki z grupy leków biologicznych) i pierwsza terapia ukierunkowana na NZJ podawana doustnie. Charakteryzują się one szybkim początkiem działania po wejściu do krążenia ogólnoustrojowego i mogą zapewnić sprawne złagodzenie objawów. W przeciwieństwie do wyżej wymienionych przeciwciał monoklonalnych, które celują w pojedynczą cytokinę (TNF-α, IL-12 lub IL-23), inhibitory JAK mogą potencjalnie wpływać na wiele zależnych od cytokin szlaków odpornościowych. 

Najnowsze metody leczenia – co przyniesie przyszłość? 

Żyjemy w bardzo ciekawych czasach, a jednocześnie często to właśnie z czasem się ścigamy. Tak dzieje się zwłaszcza w medycynie, gdzie gra toczy się o dobrostan pacjentów. Jednak szybki postęp w nauce pozwala patrzeć w przyszłość bardzo optymistycznie, choć wyzwań jest bardzo wiele, jak np. w przypadku raka jelita grubego. 

Leczenie chorób układu pokarmowego liczy się jak najwcześniejsza diagnostyka pacjenta, zwłaszcza w grupie wysokiego ryzyka zachorowania. 

Nowoczesne metody leczenia uwzg lędniają zaawansowanie choroby i pozwalają dokonać wyboru metody dalszego działania. Przykła dowo w jelicie objętym stanem zapalnym aktywowanych jest wiele szlaków zapalnych. Zablokowanie jednego z nich może nie wystarczyć do kontrolowania tego stanu, jak ma to miejsce obecnie w przypadku celowanej monoterapii. W przyszłości będzie musiała zostać ustalona strategia leczenia, taka jak terapia sekwencyjna/skojarzona, aby zoptymalizować skuteczność każdego leku.

Rozpoznawanie i leczenie chorób przewodu pokarmowego są zwykle bardzo trudne i wymagają zaangażowania wielodyscyplinarnego zespołu, w skład którego wchodzą m.in.

• gastroenterolodzy, 
• radiologowie, 
• onkolodzy,
• chirurdzy. 

W nowoczesnej diagnostyce chorób przewodu pokarmowego wykorzystuje się badania:

• laboratoryjne, 
• obrazowe, 
• endoskopowe, 
• nieinwazyjne i inwazyjne. 

Dodatkowo leczenie chorób przewodu pokarmowego ma szerokie spektrum: od obserwacji i leczenia zachowawczego, po inwazyjne zabiegi radiologiczne, endoskopowe i chirurgiczne. W ostatnim czasie udoskonalono zarówno diagnostykę, jak i leczenie, obejmujące m.in.

• molekularne badania laboratoryjne, 
• endoskopię przewodu pokarmowego ze sztuczną inteligencją, 
• celowaną i immunologiczną terapię onkologiczną, 
• a także chirurgię robotyczną.

Najnowsze metody leczenia chorób gastrycznych oraz podejścia terapeutyczne o różnych mechanizmach działania są badane z różnych perspektyw, by ustalić optymalną metodę terapii dla każdego pacjenta. 

Niezmiennie ważna jest jak najwcześniejsza diagnostyka. Dlatego, jeśli obserwujesz podejrzane objawy ze strony Twojego układu pokarmowego, jak zawsze zachęcamy do konsultacji z naszym zespołem specjalistów gastroenterologów Centrum Zdrowia MDM. 

Jeśli odczuwasz jakiekolwiek dolegliwości, skontaktuj się z nami.

W Centrum Zdrowia MDM znajdziesz szeroką ofertę usług oraz profesjonalne porady medyczne.