Nagła gorączka u dziecka – jak pomóc maluchowi?
Nagła gorączka u noworodków, niemowląt i małych dzieci jest jednym z najczęstszych problemów i największych wyzwań stojących przed opiekunami maluchów. Podpowiadamy, jak reagować, gdy pojawia się nagła temperatura u dziecka.
Spis treści:
Nagła gorączka u dziecka – co może być przyczyną?
Do możliwych przyczyn nagłej wysokiej gorączki u dziecka należą szczególnie:
- zakażenie bakteryjne krwi (sepsa noworodków),
- bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
- dziecięce zakażenia bakterią Escherichia coli,
- zakażenie Haemophilus influenzae,
- dziecięce zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i zapalenie mózgu,
- zakażenie pneumokokowe,
- zakażenie układu moczowego,
- zakażenie Staphylococcus aureus,
- zakażenia paciorkowcami grupy B.
Mówiąc szerszej o przyczynach nagłej gorączki, możemy zakwalifikować dzieci do 3 grup wiekowych:
- noworodki – do ukończenia pierwszego miesiąca,
- młodsze niemowlęta – do ukończenia trzeciego miesiąca,
- małe dzieci – do ukończenia trzech lat.
Noworodki
Zazwyczaj infekcje występujące w ciągu pierwszych 7 dni życia są wtórne do transmisji wertykalnej (czyli z matki na dziecko). Występujące po tym okresie są zwykle nabywane od osób bliskich lub w czasie pobytu w szpitalu. W tej grupie wiekowej często gorączce towarzyszą objawy:
- drażliwość,
- płaczliwość,
- słabe napięcie mięśniowe,
- zmniejszona aktywność,
- biegunka,
- kaszel,
- słabe karmienie,
- ospałość,
- letarg.
Ostateczna identyfikacja poważnej infekcji bakteryjnej wymaga badań laboratoryjnych, pełnej oceny wyniku posiewu krwi, płynu mózgowo-rdzeniowego i/lub moczu.
Może Cię również zainteresować: Badania kliniczne – co to jest? Wszystko, co powinieneś wiedzieć
Najczęstsza przyczyna gorączki i choroby może tkwić w:
- historii dziecka z okresu przed urodzeniem, czyli w przebiegu ciąży, w tym występujących u matki zakażeń przenoszonych drogą płciową (wirus niedoboru odporności [HIV], wirusowe zapalenie wątroby typu B i C, kiła, rzeżączka, chlamydia, opryszczka pospolita), status paciorkowców grupy B u matki (GBS) i profilaktyka.
- sposobie porodu, np. masa urodzeniowa dziecka poniżej 2500 g, pęknięcie błon płodowych przed rozpoczęciem porodu, poród zakażony lub w wyniku urazu, niedotlenienie płodu, zakażenie okołoporodowe matki i galaktozemia – są to czynniki ryzyka poważnego zakażenia bakteryjnego u noworodka. Należy określić wiek ciążowy, ponieważ wcześniaki są narażone na zwiększone ryzyko poważnych zakażeń bakteryjnych.
- przebieg opieki w oddziale położniczym – np. czy noworodek płci męskiej został obrzezany, stosowanie antybiotyków w okresie okołoporodowym lub przedporodowych.
- należy ustalić wszelkie podstawowe choroby, a także stosowanie leków, które mogą zwiększać ryzyko infekcji. Dieta (tj. ilość i opis spożywanego mleka; pokarm matki czy modyfikowany; metoda jego przygotowania oraz przechowywania) oraz historia snu są istotne, ponieważ zmniejszone spożycie doustne lub ostra zmiana wzorców snu mogą być wskaźnikami infekcji.
- kontaktach z osobami chorymi i zwierzętami w domu opiekuna. Należy określić status szczepień członków gospodarstwa domowego. Historia utraty płodu przez matkę lub śmierci z powodu choroby zakaźnej u poprzedniego niemowlęcia zwiększa podejrzenie wad wrodzonych i pierwotnych niedoborów odporności.
Zobacz również: Zapalenie jelit u dziecka – w jakiej formie może występować i jak leczyć dolegliwości
Młodsze niemowlęta
Identyfikacja przyczyn choroby u gorączkującego niemowlęcia jest trudna, ponieważ często brakuje wskazówek w czasie badania małego pacjenta.
Podobnie jak w przypadku noworodków, gorączkujące niemowlę może mieć objawy niespecyficzne, np.
- słabe karmienie,
- drażliwość,
- ospałość,
lub specyficzne, np.
- biegunka,
- kaszel.
Przyczyna nagłej gorączki może tkwić w:
- kontakcie z osobami chorymi w gospodarstwie domowym lub żłobku,
- przebiegu ciąży oraz porodu,
- poprzedniej chorobie,
- szczepieniach lub uprzednim stosowaniu antybiotyków.
Ważna jest również wcześniejsza historia życia niemowlęcia i jego kontakty domowe:
- przebieg ciąży,
- okres okołoporodowy i noworodkowy,
- podstawowe choroby oraz stosowanie leków,
- karmienie, dieta i sen,
- kontakt ze zwierzętami,
- podróże domowników,
- status szczepień członków gospodarstwa domowego,
- historia rodzinna wcześniejszego zgonu niemowlęcia z powodu choroby zakaźnej, która zwiększa podejrzenie wad wrodzonych i pierwotnych niedoborów odporności.
Dzieci w wieku do 3 lat
Diagnoza i ustalenie przyczyn nagłej temperatury i gorączkującego dziecka w wieku do 3 lat składa się z ukierunkowanego wywiadu medycznego, pełnego badania fizykalnego i rozsądnego wykorzystania testów laboratoryjnych.
Staranne i dokładne badanie małego pacjenta jest niezbędne w poszukiwaniu przyczyn gorączki. Ocenie podlegają parametry życiowe, w tym długość i masa ciała wraz z odniesieniem do percentyli, ogólny stan odżywienia, poziom aktywności oraz pobudzenia. Na szczególną uwagę zasługują niepokojące objawy towarzyszące gorączce:
- wysypka,
- zapalenia spojówek,
- ból głowy,
- ból ucha lub stan po jego drenażu,
- powiększenie węzłów chłonnych,
- objawy ze strony układu oddechowego,
- zmiany apetytu,
- nieprawidłowa masa ciała
- utrata wagi,
- biegunka,
- wymioty,
- zmiany w częstotliwości oddawania moczu,
- ból przy oddawaniu moczu,
- ból przy biernym ruchu kończyny,
- objawy neurologiczne.
Epidemiologicznych i środowiskowych wskazówek dotyczących przyczyn gorączki dostarczają:
- historia obecnej choroby – udokumentowanie temperatury dziecka i sposobu jej pomiaru, określenie, kiedy gorączka się rozpoczęła i jak długo trwała, sprawdzenie innych objawów typu: biegunka, wymioty, katar, kaszel, wysypka, a także zmian masy ciała lub nawyków żywieniowych,
- historia choroby – identyfikacja wcześniejszych zakażeń i czynników ryzyka poważnych zakażeń bakteryjnych, chorób przewlekłych, przebytych operacji, infekcji dróg moczowych oraz niepełną immunizację na Streptococcus pneumoniae lub Haemophilus influenzae typu B. U dzieci w wieku poniżej 9 miesięcy ważny jest również wywiad noworodkowy i okołoporodowy,
- historia rodzinna – epizody nawracających infekcji wśród rodzeństwa oraz utrata płodu przez matkę budzą podejrzenie pierwotnych niedoborów odporności; historia przewlekłych infekcji (np. wirusowe zapalenie wątroby typu B, wirusowe zapalenie wątroby typu C, gruźlica) w najbliższej lub dalszej rodzinie, a także informacja nt. obecności ostrych chorób w rodzinie, takich jak zapalenie krtani lub infekcja dróg oddechowych,
- kontakty domowe i społeczne – kontakt ze zwierzętami, owadami; narażenie na skażoną wodę pitną i ścieki; niedawne podróże (szczególnie podróże międzynarodowe); oraz uczęszczanie do przedszkola, ekspozycja na chore osoby spoza gospodarstwa domowego.
Sprawdź także: Co oznaczają duszności u dziecka? Jak pomóc maluchowi?
Co zrobić, gdy gorączka nie spada u dziecka? Kiedy najlepiej skontaktować się z lekarzem?
Wiesz już, że gorączka występująca u dziecka ma najczęściej podłoże infekcyjne. Teraz przejdźmy krok za krokiem proces, co robić, gdy podwyższona temperatura ciała zamienia się w wysoką gorączkę.
Gdy gorączka nie spada u dziecka samoistnie, pierwszym działaniem powinno być jej zbijanie:
- przede wszystkim lekami przeciwgorączkowymi,
- ewentualnie chłodnymi okładami (nigdy zimnymi kąpielami).
Jeżeli mimo starań opiekuna gorączka u dziecka nie ustępuje w ciągu 12-24 godzin, należy skontaktować się z lekarzem. Wskazane jest natychmiastowe zasięgnięcie porady medycznej, jeśli wysokiej temperaturze towarzyszą inne niepokojące objawy, takie jak:
- duszność,
- nasilony ból.
Gdzie szukać pomocy? Nagła, wysoka gorączka u dziecka
Pomocy należy szukać u pediatry lub lekarza rodzinnego. Czy będzie to lekarz POZ, NPL czy SOR, zależy zasadniczo od pory dnia i możliwości uzyskania szybkiej pomocy specjalisty.
Wezwanie pogotowia ratunkowego powinno zostać zarezerwowane jedynie dla stanów zagrożenia życia. Oczywiście rodzic niebędący lekarzem nie musi mieć wiedzy medycznej. Dodatkowo choroba u dziecka może powodować w rodzicu silne emocje, bliskie paniki. Jednak decyzję o zadysponowaniu zespołu ZRM podejmie ostatecznie dyspozytor pogotowia ratunkowego.
Do stanów absolutnie uzasadniających wezwanie karetki należą sytuacje takie jak:
- zaburzenia świadomości – dziecko staje się ospale, nie reaguje na bodźce, nie wybudza się, nie podejmuje aktywności fizycznej, okazuje znaczne osłabienie wręcz „przelewa się przez ręce”,
- zaburzenia oddychania – nasilona duszność, trudność w złapaniu oddechu, posapywanie,
- zaburzenia krążenia – zasinienie skóry, bladość, cechy odwodnienia,
- zaburzenia neurologiczne – np. drgawki.
Nagła gorączka u dziecka – już wiesz, co robić!
Gdy gorączka nie spada u dziecka, zdenerwowanie rodzica lub opiekuna jest jak najbardziej normalne i uzasadnione. Jednak ważne jest, aby zachować spokój i starać się myśleć, a tym bardziej działać, racjonalnie. Pamiętaj, że nie jesteś sama/sam, i w każdej chwili możesz zwrócić się o pomoc do naszych specjalistów w Centrum Zdrowia MDM.
Powtórzmy to razem jeszcze raz w trzech krokach:
- monitoruj poziom temperatury ciała malucha,
- podawaj środki przeciwgorączkowe w adekwatnych do wagi dziecka dawkach i odstępach czasowych,
- stosuj chłodne okłady np. z ręcznika na czoło i ciało dziecka.
Jeśli w ciągu 24 godzin oprócz wysokiej gorączki nie zaobserwujesz innych bardzo niepokojących objawów, koniecznie skontaktuj się z medykiem. W Centrum Zdrowia MDM pediatrzy i lekarze rodzinni otoczą Twoje dziecko najtroskliwszą i profesjonalną opieką.
Specjalistyczne badania, jakie wykonają nasi specjaliści, pomogą w wykryciu przyczyn, prawidłowej diagnozie i ustaleniu najwłaściwszej skutecznej terapii Twojego malucha
Jeśli odczuwasz jakiekolwiek dolegliwości, skontaktuj się z nami.
W Centrum Zdrowia MDM znajdziesz szeroką ofertę usług oraz profesjonalne porady medyczne.
