Co oznaczają duszności u dziecka? Jak pomóc maluchowi?
Duszności u dziecka to stan, który budzi zrozumiały niepokój. Uczucie braku powietrza może być przerażające dla dzieci i ich opiekunów. Dlatego kluczowa jest znajomość przyczyn i objawów związanych z tym zjawiskiem. Dziś przyjrzymy się temu schorzeniu z perspektywy medycznej.
Spis treści:
Duszności u dziecka: zrozumienie problemu i jego przyczyn
Duszność jest odczuciem subiektywnym, podobnym do bólu. W rzeczywistości znaczna część modelowania naszego zrozumienia duszności pochodzi z badań nad bólem. Odczuwanie duszności obejmuje:
- Poczucie pracy lub wysiłku oddechowego.
- Ucisk w klatce piersiowej.
- Głód powietrza.
- Poczucie niewystarczającego wdechu.
Podobnie, jak w odczuwaniu bólu, waga i znaczenie odczuć duszności różnią się u różnych osób lub też zmieniają się w zależności od sytuacji.
Duszność jest efektem złożonej interakcji pomiędzy czynnikami fizjologicznymi, psychologicznymi, społecznymi i środowiskowymi. Doprowadza ona do zmian fizjologicznych i w zachowaniu. Zależność między tymi bodźcami a wyższymi funkcjami mózgu ma wpływ na dobrostan danej osoby.
Duszność u niemowląt i dzieci jest prawdopodobnie kombinacją zwiększenia pracy oddechowej z:
- Zwiększonym oporem dróg oddechowych lub zmniejszoną ich podatnością (sprężystością).
- Zmniejszoną siłą oddechową, na przykład z powodu osłabienia mięśni.
- Z powodu kwasicy metabolicznej, niedotlenienia, niedokrwistości lub innych stanów fizjologicznych.
- Bodźce mające znaczenie dla odczuwania duszności można podzielić na te pochodzące z ośrodkowego układu nerwowego i obwodowych (czyli znajdujących się poza ośrodkowym układem nerwowym) takich jak:
- Chemoreceptorów,
- Receptorów płucnych – receptorów wrażliwych na rozciąganie i bodźce drażniące).
- Receptorów obwodowych mięśni szkieletowych.
- Receptorów ściany klatki piersiowej i skóry.
Najczęstsze przyczyny nagłej duszności u dzieci to:
- Ostry nieżyt nosa.
- Zapalenie gardła.
- Zapalenie migdałków.
- Zapalenie krtani.
- Krup i zapalenie nagłośni.
Do jednostek chorobowych, które charakteryzują się zwykle mniej nasilonymi objawami duszności należą:
- Ostre zapalenie oskrzeli.
- Zapalenie tchawicy.
- Zapalenie oskrzelików.
- Zapalenie płuc.
Duszność u dziecka ⎯ jak rozpoznać? Kluczowe symptomy
Dzieci mające trudności z oddychaniem często wykazują oznaki, że nie otrzymują one wystarczającej ilości powietrza. Ważne jest, aby poznać objawy niewydolności oddechowej, w celu odpowiedniej i szybkiej reakcji.
Objawy, które u dzieci mogą sugerować niewystarczającą ilość powietrza:
- Częstość oddechów. Zwiększona liczba oddechów na minutę może wskazywać, że dziecko ma trudności z oddychaniem lub nie otrzymuje wystarczającej ilości tlenu.
- Zwiększona częstość akcji serca. Niski poziom tlenu może powodować przyspieszenie akcji serca.
- Zmiany koloru skóry i błon śluzowych. Niebieskawy kolor widoczny wokół ust, na wewnętrznej stronie warg lub na paznokciach może wystąpić, gdy dziecko nie otrzymuje wystarczającej ilości tlenu. Kolor skóry może również wydawać się blady lub szary.
- Chrząkanie. Może być ono słyszalne przy każdym wydechu. Jest to sposób organizmu na zatrzymanie powietrza w płucach, aby pozostały one otwarte
- Rozszerzanie się otworów nosowych. Rozszerzanie się otworów nosowych podczas oddychania może wskazywać, że dziecko musi ciężej pracować, aby oddychać.
- Wciąganie. Klatka piersiowa wydaje się przy każdym oddechu zapadać tuż pod szyją, mostkiem lub między żebrami. Jest to jeden ze sposobów na wprowadzenie większej ilości powietrza do płuc.
- Pocenie się. Na głowie może występować zwiększone wydzielanie potu. Ale skóra nie jest ciepła w dotyku. Częściej może być ona chłodna lub lepka. Zdarza się to tempo oddychania, jest bardzo szybkie.
- Świszczący oddech. Wysoki, gwiżdżący dźwięk słyszalny przy każdym oddechu może wskazywać, że kanały powietrzne mogą być mniejsze, co utrudnia oddychanie.
- Użycie mięśni pomocniczych. Mięśnie szyi wydają się poruszać lub głowa dziecka kołysze się w górę i w dół podczas wdechu.
- Zmiany w zachowaniu się dziecka. Niski poziom tlenu może powodować, że dziecko zachowuje się jakby było zmęczone.
Objawy duszności u dziecka mogą wahać się od zwiększonej częstości oddechów np. podczas ćwiczeń, aż do zaciśniętych ust i wyraźnie zwiększonej pracy oddechowej.
Wielu chorobom wieku dziecięcego, które prowadzą do problemów z oddychaniem, można zapobiec. Porozmawiaj ze swoim pediatrą, aby upewnić się, że Twoje dziecko ma aktualne szczepienia, takie jak na grypę, RSV, krztusiec i pneumokoki.
Sprawdź również: Badanie kliniczne - co to jest? Wszystko, co powinieneś wiedzieć
Atak duszności u dziecka: co robić w nagłej sytuacji?
Objawy niewydolności oddechowej mogą przypominać inne schorzenia. Pamiętaj jednak, że w razie wystąpienia u dziecka jakichkolwiek objawów duszności – należy zgłosić się z nim bezzwłocznie do lekarza pierwszego kontaktu, pediatry lub SOR szpitala dziecięcego.
Dziecko może nie być w stanie zasygnalizować przypadek wystąpienia symptomu. Ponadto słownictwo dziecka, aby wyrazić uczucie duszności, może być ograniczone.
W wielu przypadkach przewlekłej duszności dziecko przyzwyczaja się do tego odczucia, w związku z czym może ono nie zgłaszać ataków duszności, dopóki objaw ten nie będzie dość poważny.
Co warto zrobić? Rodzice mogą znacznie pomóc lekarzowi w diagnozie, dostarczając nagrania podopiecznego podczas różnych aktywności fizycznych.
Zobacz również: Witamina A - na co pomaga i kiedy powinna być stosowana?
Profesjonalna diagnoza i leczenie duszności u dziecka
Z fizjologicznego punktu widzenia duszność u małych dzieci w wieku szkolnym i nastolatków nie różni się zasadniczo od duszności u dorosłych.
Wyjątkiem od tej reguły jest okres noworodkowy. Zwiększona podatność ściany klatki piersiowej może powodować uderzająco różne wzorce oddychania, w odpowiedzi na osłabienie mięśni ściany klatki piersiowej lub niedrożność dróg oddechowych. W miarę wzrostu dziecka i dojrzewania ściany klatki piersiowej badanie będzie wykazywać typowe oznaki i objawy duszności.
Stopień duszności można określić przy użyciu różnych metod punktacji. Standardową metodą stosowaną u dorosłych jest 10-punktowa skala odczuwanego wysiłku, znana również jako zmodyfikowana skala Borga. Dzieci mogą mieć trudności z takim systemem punktacji lub stosowaniem wizualnej skali analogowej.
U wielu dzieci z przewlekłą chorobą układu oddechowego może występować niski lub umiarkowany poziom duszności, z okresowymi epizodami ostrej duszności nałożonymi na stan przewlekły.
Leczenie ostrego epizodu duszności może być czasochłonne. Jednakże tak jak u jak u dorosłych, ważne jest, aby poznać przyczynę symptomów. Wcześniejsze rozpoznanie pozwoli na szybsze podjęcie odpowiednich kroków.
Z klinicznego punktu widzenia w niektórych przypadkach może być trudno wyizolować konkretną przyczynę duszności u pacjenta. Nie przeszkadza to jednak w podejmowaniu ukierunkowanych wysiłków w celu złagodzenia objawów.
Duszność u dzieci jest problemem, który wymaga kompleksowego podejścia oraz współpracy rodziców, lekarzy oraz innych specjalistów, np. psychologów. Wczesna diagnostyka jest kluczowa dla zapewnienia skutecznego leczenia oraz poprawy jakości życia najmłodszych pacjentów.
Jednocześnie w Centrum Zdrowia MDM pamiętamy, że wsparcie emocjonalne i psychologiczne dla dzieci i ich rodziców jest niezwykle ważne, aby pomóc poradzić sobie z emocjonalnymi skutkami tego trudnego stanu. Twoje dziecko jest w dobrych rękach naszych lekarzy pediatrów i innych specjalizacji.
Jeśli odczuwasz jakiekolwiek dolegliwości, skontaktuj się z nami.
W Centrum Zdrowia MDM znajdziesz szeroką ofertę usług oraz profesjonalne porady medyczne.
